Author: | Category: Przepisy |

Skutki wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24.11.2016 r. a ryczałt za nocleg

  1. Przepisy europejskie
  2. Lawina pozwów przeciw pracodawcom po wyroku SN
  3. Korzystne zmiany dla przedsiębiorców transportowych
  4. Sądy oddalają wnioski kierowców
  5. Podsumowanie
 trybunal, ryczalt za nocleg

Temat ryczałtu za nocowanie w kabinie ciężarówki budził od dawna wiele skrajnych emocji. Wszystko za sprawą wyroku Sądu Najwyższego, który 12 czerwca 2014 r. uznał, że umożliwienie kierowcy zatrudnionemu w transporcie międzynarodowym spania w kabinie samochodu nie może mieć znamion bezpłatnego noclegu. Tym samym SN potwierdził obowiązek pracodawcy do zwrotu kosztów noclegu na rzecz kierowców dysponujących odpowiednim miejscem do spania w kabinie. Wyrok dość absurdalny i odbiegający od norm przyjętych w innych krajach UE spowodował powstanie fali roszczeń kierowców.

Teraz wszystko może się zmienić i to na korzyść pracodawców.

  1. Przepisy europejskie

Kwestia noclegu w pojeździe podczas podroży służbowej poza krajem to szczególnie kontrowersyjna sprawa. Polscy przewoźnicy od dawna bowiem inwestują w nowoczesny tabor a kabiny ciężarówek to komfortowe miejsca do odpoczynku i snu. Wyposażone są one w wygodną leżankę, węzeł sanitarny, telewizor, lodówkę, klimatyzację, ogrzewanie i inne niezbędne sprzęty. Kabina samochodu staje się zatem centrum życiowym kierowcy.

Przepisy europejskie o transporcie dopuszczają odbycie odpoczynku nocnego w pojeździe z powodu specyfiki pracy kierowcy transportu międzynarodowego. Zapisy prawa wspólnotowego mówią wprost, że jeżeli kierowca dokona takiego wyboru, dzienne okresy odpoczynku i skrócone tygodniowe okresy odpoczynku poza bazą można wykorzystywać w pojeździe, o ile posiada on odpowiednie miejsce do spania dla każdego kierowcy i pojazd znajduje się na postoju (art. 8 ust. 8 rozp. WE 561/2006). W sytuacji gdy pracownik mobilny godzi się na spanie w samochodzie (wyklucza korzystanie z hotelu) nie ma prawa do ryczałtu noclegowego, gdyż nie ponosi żadnych kosztów, które należałoby mu zwrócić.

  1. Lawina pozwów przeciw pracodawcom po wyroku SN

Niestety Sąd Najwyższy w Polsce stwierdził przed dwoma laty, że umożliwienie kierowcy zawodowemu spania w kabinie samochodu (niezależnie od warunków w niej panujących) nie zapewnia bezpłatnego noclegu wymaganego rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Pracownikowi przysługuje zwrot kosztów w wysokości stwierdzonej rachunkiem hotelowym w ramach określonego limitu lub ryczałt w wysokości 25% limitu w razie nie przedstawienia takiego rachunku.

Od tego czasu lawinowo wzrosła ilość pozwów składanych przez kierowców z żądaniem zwrotu należnego ryczałtu za noclegi w kabinie na trasach zagranicznych. W przypadku dużych firm, zatrudniających wielu kierowców roszczenia sięgały nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.

  1. Korzystne zmiany dla przedsiębiorców transportowych

Na szczęście dla przewoźników sprawą zajął się Trybunał Konstytucyjny, który 24 listopada 2016 r. rozpoznał wniosek Związku Pracodawców „Transport i Logistyka Polska” dotyczący podróży służbowej (zwrot kosztów za nocleg podczas zagranicznej podróży służbowej). Trybunał uznał roszczenia o wypłatę ryczałtów za bezpodstawne. TK orzekł, że przepis art. 21a ustawy o czasie pracy kierowców w związku z art. 77(5) § 2, 3 i 5 kodeksu pracy, w związku z przepisami rozporządzeń o podróżach służbowych pracowników sfery budżetowej jest niezgodny z Konstytucją. TK stwierdził, że przepisy o podróżach służbowych w administracji nie mogą mieć zastosowania do kierowców jeżdżących w transporcie międzynarodowym. Uregulowanie należności na pokrycie kosztów podróży służbowych kierowców w transporcie międzynarodowym winno nastąpić w odrębny sposób, z uwzględnieniem specyfiki wykonywanego zawodu. Wyrok TK opublikowano 29 grudnia 2016 r. w Dzienniku Ustaw.

Uwaga!!! Kierowcy mają prawo do diet za podróże służbowe w odniesieniu do realizacji transportu krajowego lub w części krajowego – tu przepisy są zgodne z Konstytucją oraz w przypadku, gdy pracodawcy zastrzegli w regulaminach pracy, iż będą wypłacali ryczałty noclegowe w pełnej lub pomniejszonej kwocie (także w przypadku kierowców w transporcie międzynarodowym).

  1. Sądy oddalają wnioski kierowców

Na podstawie wyroku wydanego przez Trybunał Konstytucyjny sądy powszechne w całej Polsce oddalają już wnioski kierowców, gdyż nie mają podstawy do przyznawania kierowcom dodatkowych świadczeń. Co więcej okazuje się, że wyrok ten może działać wstecz. W tych sprawach, gdzie sądy już zasądziły wypłatę ryczałtów jest możliwość wystąpienia o wznowienie postępowania sądowego. W ciągu 3 miesięcy od dnia opublikowania orzeczenia TK, jednak nie więcej niż 5 lat od zakończenia postępowania przed sądem drugiej instancji, należy wystąpić do sądu z wnioskiem o wznowienie postępowania.

Tak było też w przypadku jednej ze Starachowickich firm transportowych, która złożyła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. SN w wyroku z 9 marca 2017 r. uchylił wyrok Sądu Okręgowego, który zasądził na rzecz kierowcy 29 tys. PLN ryczałtu i odesłał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Było to pierwsze tego typu orzeczenie SN po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 listopada 2016 r.

  1. Podsumowanie

Trybunał Konstytucyjny orzekł niedawno, że kierowcom w transporcie międzynarodowym nie należą się świadczenia z tytułu ryczałtu noclegowego. Nie może mieć bowiem zastosowania rozporządzenie o podróżach służbowych stosowane do urzędników zatrudnionych w sektorze administracji, gdyż kierowcy nie są urzędnikami zatrudnionymi w administracji. Kierowcy mają prawo do diet za podróże służbowe, ale ważne są tu regulacje przyjęte w umowach o pracę lub w przepisach wewnętrznych poszczególnych firm.

Przedsiębiorcy, którzy dotychczas przegrali w sądzie pracy procesy dotyczące wypłaty ryczałtów mogą wnosić o wznowienie postępowań. Jednakże czasu zostało mało, bo tylko do 29 marca 2017 r. (termin mija po 3 miesiącach od opublikowania orzeczenia TK).

Informacja za: www.trybunal.gov.pl, www.tlp.org.pl, www.jazdaprawna.pl, www.wynagrodzeniekierowcy.pl, www.zmpd.pl, www.pspdgdynia.pl, Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2016 r. sygn. akt K 11/15