Obowiązki kierowcy podczas przewozu
Kierowca samochodu ciężarowego ma bardzo odpowiedzialne zadanie przy przewozie rzeczy. Podczas transportu towarów powinien przede wszystkim stosować się do zasad, dzięki którym nie narazi na niebezpieczeństwo ładunku, siebie ani innych uczestników ruchu drogowego. Jednak zakres jego obowiązków jest o wiele większy. Przyjrzyjmy się zatem szczegółom pracy kierowcy zawodowego w towarowym transporcie drogowym i stawianym mu oczekiwaniom, gdyż od jego zachowania wielokrotnie zależy jak dana firma przewozowa będzie postrzegana i czy dostanie kolejne zlecenie.
Kto i kiedy jest odpowiedzialny za załadunek i wyładunek?
Kierowca reprezentuje zarówno swoją firmę, jak i załadowcę, który powierza mu swoje mienie. Ma on za zadanie przetransportować towar w określone miejsce, najczęściej w wyznaczonym czasie. Nierzadko spędza on w trasie kilka (nawet kilkanaście) dni, podczas których jest w pełni odpowiedzialny za cenny fracht. Jego praca jest nie tylko ciężka fizycznie, ale także bardzo wymagająca. O zakresie obowiązków kierowcy w głównej mierze decyduje przewoźnik i dysponent w bazie. To właśnie dysponent (w porozumieniu ze zleceniodawcą, spedytorem, nadawcą, odbiorcą, załadowcą lub wyładowcą) wyznacza kierowcy dokładne dane odnośnie miejsca i terminu załadunku oraz rozładunku.
Jeśli strony nie umówiły się inaczej, nadawca ładuje a odbiorca rozładowuje towar (spedytor uzgadnia wcześniej z załadowcą co i jak będzie ładowane i przewożone). Do zadań nadawcy należy też prawidłowe rozmieszczenie i zabezpieczenie ładunku w pojeździe. Kierowca odpowiada natomiast za to, aby ładunek nie zagrażał bezpieczeństwu pojazdu i ruchu drogowego. Jest on zatem odpowiedzialny za sprawdzenie, czy załadowane towary nie zmniejszają stabilności pojazdu oraz zdolności do hamowania i właściwego wykonywania manewrów podczas jazdy, sprawdzenie czy nie została przekroczona dopuszczalna masa całkowita i dopuszczalna ładowność pojazdu, sprawdzenie czy towar jest odpowiednio zabezpieczony oraz podjęcie decyzji, na której części powierzchni ładunkowej pojazdu należy umieścić towar.
Kierowca powinien być przy załadunku i sprawdzać poprawność danych z listu przewozowego w odniesieniu do liczby sztuk, cech i stanu towaru. Obowiązkowo musi wpisać wszelkie uwagi wraz z uzasadnieniem do tego listu; także w przypadku, gdy nie miał możliwości obejrzenia towaru i jego przeliczenia (w razie ich braku uznaje się, że towar był we właściwej ilości i w widocznym dobrym stanie).
Kierowca nie ma prawa podjąć się przewozu jeśli widzi, że załadunek, rozmieszczenie i mocowanie towaru są nieprawidłowe, co może zagrozić bezpieczeństwu jazdy lub spowodować uszkodzenie ładunku (także innych towarów w przypadku załadunku częściowego) lub pojazdu w normalnych warunkach przewozu.
W praktyce często zdarza się, iż to właśnie kierowca współuczestniczy przy załadunku/rozładunku i realizuje związane z tym zadania. Dzieje się tak wówczas, gdy dochodzi do indywidualnych ustaleń w umowie lub ogólnych warunkach handlowych, zgodnie z którymi załadunek lub rozładunek leży po stronie przewoźnika (a realizowany jest przez kierowcę).
Przepisy obowiązujące na terenie zakładu
Kierowca powinien przestrzegać przepisów obowiązujących na terenie zakładu załadowcy i odbiorcy. Jeśli wcześniej manager transportu w firmie nie poinformował o tych warunkach kierowcy, powinien on sam zażądać wyciągu z przepisów przy wjeździe do danego zakładu. Najczęściej przepisy te dotyczą specjalnego ubioru i sprzętu ochrony osobistej, właściwego manewrowania pojazdem (często w trudno dostępnych miejscach) i samego zachowania się w miejscu załadunku/rozładunku.
Inne wymogi stawiane kierowcom
Kierowca musi poinformować o każdej przeszkodzie, która pojawi się podczas realizacji zlecenia. Nie może on np. sam we własnym zakresie (bez porozumienia z dysponentem) zmienić adresu rozładunku, nawet jeśli zachodzi taka konieczność. Inaczej w razie utracenia mienia będzie za to współodpowiedzialny.
Kierowca powinien być także przeszkolony co do warunków posiadanego przez przewoźnika OCP. Zwłaszcza jeśli chodzi o wpisywanie do listu przewozowego wymaganych uwag, zatrzymywanie się na określonego rodzaju parkingach, czy przestrzeganie warunków na jakich może opuścić pojazd.
Bardzo ważną kwestią jest również właściwe potwierdzenie faktu dostarczenia towaru po przybyciu na miejsce rozładunku. Kierowca musi zadbać o podpis i stempel odbiorcy w liście przewozowym (w egzemplarzu dla przewoźnika). Musi on także wydać odbiorcy za pokwitowaniem drugi egzemplarz listu przewozowego i towarzyszące mu dokumenty. Brak należytych pieczątek i podpisów może bowiem doprowadzić do zablokowania płatności.
Kierowca jest zobowiązany powiadomić swojego dysponenta w przypadku zgłoszenia przez odbiorcę jakichkolwiek uwag co do jakości lub ilości towaru. Kierowca (razem z odbiorcą) powinien wypełnić w tym przypadku protokół o stanie przesyłki, który winien zawsze mieć przy sobie.
Obowiązek przestrzegania przepisów
Oprócz tego każdego kierowcę obowiązują prawne ustalenia dotyczące czasu pracy i odpoczynku wynikające z ustawy, przepisy wynikające z ustawy Prawo o ruchu drogowym, przepisy dotyczące przewozów krajowych i międzynarodowych; w tym: Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego CMR, Konwencja o przewozach ładunków pod zamknięciem celnym TIR, polskie umowy dwustronne w zakresie międzynarodowego transportu drogowego oraz przestrzeganie umów ubezpieczeniowych i innych przepisów; w tym instrukcji dotyczących pracy i porządku w zakładzie pracy.
Podsumowując
Kierowca samochodu ciężarowego odpowiedzialny jest nie tylko za transport towarów. Do tego dochodzi także szereg innych, równie ważnych rzeczy m.in. obsługa codzienna pojazdów i przyczep, dbanie o stan techniczny i czystość pojazdu, nadzór nad załadunkiem i wyładunkiem, często też ładowanie i rozładowywanie towaru, zabezpieczenie ładunku w transporcie, niezbędne formalności administracyjne (sporządzania protokołów z odbioru towaru, faktur za dostarczony towar, formalności celne), inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa oraz przestrzeganie obowiązujących przepisów i zarządzeń.
Osoba zatrudniona na tym stanowisku powinna być zatem dyspozycyjna, odpowiedzialna i zaradna, musi też być w dobrej kondycji fizycznej, posiadać zdolność koncentracji uwagi, umieć pracować pod presją czasu i dobrze radzić sobie ze stresem, a poza tym znać się na przepisach i ściśle przestrzegać instrukcji swojego dysponenta.
