Skąd brać nowych kierowców?
Na polskim rynku brakuje obecnie ok. 100-110 tys. kierowców. Średnia wieku kierowców to ok. 40 lat. Wielu z nich stopniowo wycofuje się z zawodu, a młodzi ludzie nie garną się do tego sposobu zarobkowania.
Co zatem zniechęca młodych ludzi do wykonywania tego zawodu i jak ułatwić im pozyskanie odpowiednich kwalifikacji?
- Jakie są warunki uzyskania odpowiednich kwalifikacji?
- Koszty uzyskania uprawnień pozwalających pracować w transporcie drogowym rzeczy.
- Czy szkolnictwo zawodowe jest odpowiedzią na brak kierowców na rynku?
- Wykaz zasadniczych szkół zawodowych o kierunku kierowca-mechanik.
- Podsumowanie
- Jakie są warunki uzyskania odpowiednich kwalifikacji?
W świetle obowiązujących przepisów unijnych i krajowych aby móc stać się kierowca zawodowym trzeba przejść relatywnie długą, w przypadku najmłodszych adeptów tego zawodu nawet kilkuletnią, drogę. Jak to wygląda?
Kandydat na kierowcę zawodowego musi mieć ukończone 18 lat i posiadać prawo jazdy kategorii B.
Następnie należy uzyskać prawo jazdy kategorii C. Aby je zdobyć należy przejść obejmujący 20h zajęć teoretycznych i 30 h zajęć praktycznych kurs zakończony egzaminem państwowym. Kategoria C + E to kolejne 20h teorii i 25h praktyki.
Warto przytoczyć przy tej okazji dane dotyczące zdawalności tych egzaminów. W 2015 roku wynosiła ona:
- dla kategorii B 38%
- dla kategorii C ok. 40%
- dla kategorii C + E ok. 50%
Generalnie, aby uzyskać prawo jazdy kategorii C lub C + E należy ukończyć 21 lat. Jednak ustawodawca przewidział tez taką możliwość dla osób w wieku 18-21 lat. Warunkiem jest uzyskanie świadectwa kwalifikacji zawodowej, które poświadcza ukończenie kursu kwalifikacji wstępnej. Szkolenie to obejmuje 260h zajęć teoretycznych i 20h jazdy, z czego 4h odbywają się w warunkach specjalnych.
Osoby, które ukończyły 21 lat mogą odbyć kwalifikację wstępną w przyspieszonej formie. W takim wypadku zajęcia obejmują 140h.
Jeżeli osoba przed ukończeniem 21 roku życia ukończy kwalifikację wstępną w trybie przyspieszonym jej uprawnienia będą ograniczone do prowadzenia pojazdów o DMC nieprzekraczającej 7,5 tony (prawo jazdy kategorii C1 i C1 + E).
Dalej, kierowca zawodowy jest zobowiązany przechodzić cykliczne szkolenia – w tym wypadku szkolenie okresowe co 5 lat. Obejmuje ono 35h zajęć teoretycznych. Obowiązek ten dotyczy także tych kierowców, którzy byli zwolnieni z konieczności uzyskania kwalifikacji wstępnej (otrzymali prawa jazdy kategorii C lub C1 przed 10.08.2009)
Dodatkowo kandydat na kierowcę zawodowego musi przejść badania zdrowotne i psychologiczne potwierdzające, że nie ma on żadnych przeciwwskazań do wykonywania zawodu.
Jak widać uzyskanie uprawnień pozwalających stać się kierowcą zawodowym trwa, szczególnie, że na wydanie odpowiednich dokumentów także trzeba poczekać.
- Koszty uzyskania uprawnień pozwalających pracować w transporcie drogowym rzeczy.
Czas potrzebny do uzyskania statusu kierowcy zawodowego jest długi. Ale nie mniej problematyczne są koszty jakie trzeba ponieść aby przejść wszystkie kursy i otrzymać uprawnienia. Ile to zatem kosztuje (średnio)?
- Badania lekarskie – 100-150 zł
- Badania psychologiczne – 200-400 zł
- Kurs na prawo jazdy kategorii B – 1400 zł
- Egzamin kat. B – 170 zł
- Wydanie prawa jazdy kat. B – 100 zł
- Kurs na prawo jazdy kategorii C – 2000 zł
- Egzamin praktyczny – 200 zł
- Wydanie prawa jazdy kat. C – 100
- Kwalifikacja wstępna tryb przyspieszony – 2800 zł
- Kwalifikacja wstępna – 5000 zł
- Szkolenie okresowe – 600 zł
- Kurs na prawo jazdy kategorii C + E – 1800 zł
- Koszt egzaminu – 245 zł
- Wydanie prawa jazdy kat. C + E – 100 zł
Z wyliczeń wynika zatem, że koszt uzyskania uprawnień waha się pomiędzy 10 000 zł a 12 000 zł.
Koszt ten mogą jeszcze podwyższyć uprawnienia dodatkowe, np. ADR (przewóz towarów niebezpiecznych) kosztuje 400-550 zł, materiały radioaktywne, wybuchowe i cysterny to nawet 1600 zł.
- Czy szkolnictwo zawodowe jest odpowiedzią na brak kierowców na rynku?
W listopadzie 2015 roku Ministerstwo Edukacji Narodowej wydało nowelizację rozporządzenia w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego wprowadzając tym samym nowy – kierowca-mechanik. Dzięki temu w roku szkolnym 2017/18 58 szkół będzie prowadziło zajęcia przygotowujące do tego zawodu.
Nowa podstawa programowa zrównuje odbycie kształcenia w szkole zawodowej na kierunku kierowca-mechanik z odbyciem kursu kwalifikacji wstępnej. Obniży to niemal o 40% koszt uzyskania uprawnień i inaczej rozłoży ten proces w czasie. Warunkiem jest świadome podjęcie w wieku 16 lat nauki na wyżej wspomnianym profilu.
Oczywiście pojawia się kilka kwestii, które muszą zostać rozwiązane. Podstawą jest kadra i sprzęt. Inne wymagania stawia się przed instruktorami z ośrodków szkoleniowych, inne od nauczycieli – trzeba stworzyć zatem taki warunki, które pozwolą wykwalifikowanym instruktorom nauczać w szkole. Dalej dofinansować szkoły tak, aby miały na czym przygotowywać uczniów do egzaminu na prawo jazdy kategorii B (taki jest cel nauki według podstawy programowej) oraz do uzyskania kwalifikacji wstępnej. Kolejna sprawa dotyczy wieku absolwentów. Kończąc szkołę będą mieli 17-18 lat. Należy umożliwić im jak najszybsze uzyskanie uprawnień tak, aby nie musieli podejmować innej pracy zarobkowej.
Taki system szkolenia kierowców przy współpracy z firmami funkcjonującymi na rynku może przynieść dobry efekt i dostosować proces szkolenia do wymogów rynku.
- Wykaz zasadniczych szkół zawodowych o kierunku kierowca-mechanik.
| woj.dolnośląskie | ||||
| 1 | pr | ZSZ Lider | 51-168 Wrocław Psie Pole, Sołtysowicka 19b | |
| 2 | ZSZ Nr 2 | 59-220 Legnica, Słubicka 7 | ||
| woj. kujawsko-pomorskie | ||||
| 3 | Akademia Szkolnictwa „AS” ZSZ | 88-100 Inowrocław, bp. Antoniego Laubitza 9 | ||
| 4 | ZSZ Nr 7 | 87-100 Toruń, Grunwaldzka 25B | ||
| 5 | ZSZ w Gronowie | 87-162 Gronowo 128 | ||
| 6 | ZSZ Rzemiosła w Inowrocławiu – ZSZ Rzemiosła dla Młodzieży | 88-100 Inowrocław, Poznańska 18 | ||
| 7 | Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego | 89-422 Sypniewo, Kwiatowa 3 | ||
| woj. lubelskie | ||||
| 8 | ZSZ Nr 1 w Łupkowie | 21-400 Łuków, Tadeusza Kościuszki 10 | ||
| 9 | ZSZ w Kijanach | 21-077 Kijany 62 | ||
| 10 | ZSZ w Milejowie | 21-020 Milejów Osada, Partyzancka 62 | ||
| 11 | ZSZ w Piaskach | 21-050 Piaski, Partyzantów 19 | ||
| 12 | ZSZ w Trawnikach | 21-044 Trawniki 264 | ||
| 13 | ZSZ Nr 5 | 22-100 Chełm, Jagiellońska 29 | ||
| woj. lubuskie | ||||
| 14 | ZSZ Nr 1 | 66-400 Gorzów Wlkp., Stefana Okrzei 42 | ||
| woj. łódzkie | ||||
| 15 | ZSZ | 96-100 Skierniewice, Pomologiczna 15 | ||
| 16 | ZSZ Nr 1 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 im. 10 Pułku Piechoty w Łowiczu | 99-400 Łowicz, Podrzeczna 30 | ||
| 17 | ZSZ Nr 22 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 22 | 93-126 Łódź Górna, Stanisława Przybyszewskiego 73/75 | ||
| 18 | ZSZ Nr 7 w Zespole Szkół Samochodowych | 91-335 Łódź Bałuty, Franciszka Prożka 3/5 | ||
| 19 | ZSZ z Oddziałami Specjalnymi w Ozorkowie | 95-035 Ozorków, Juliusza Słowackiego 2 | ||
| woj. małopolskie | ||||
| 20 | ZSZ Nr 2 w Gorlicach | 38-300 Gorlice, Józefa Michalusa 6 | ||
| 21 | pr | ZSZ w Zespole Szkół Technicznych i Placówek im. Stanisława Staszica w Nowym Targu | 34-400 Nowy Targ, Wojska Polskiego 9 | |
| 22 | Zespół Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Św. Jana Pawła II w Radoczy ZSZ | 34-100 Radocza, Dworska 8 | ||
| 23 | Publiczna ZSZ w Zespole Szkół im. Jana Pawła II | 32-740 Łapanów | ||
| 24 | ZSZ Nr 1 w Zespole Szkół Nr 2 im. Ks. Stanisława Staszica | 34-100 Wadowice, Zegadłowicza 36 | ||
| woj. mazowieckie | ||||
| 25 | Niepubliczna ZSZ im. 72 Pułku Piechoty w Radomiu ZDZ w Kielcach | 26-600 Radom, Saska 4/6 | ||
| 26 | ZSZ Nr 2 w Ostrołęce | 07-401 Ostrołęka, Batalionu Czwartaków 4 | ||
| 27 | ZSZ w Gostynińskim Centrum Edukacyjnym | 09-500 Gostynin, Polna 39 | ||
| 28 | ZSZ w Zespole Szkól w Makowie Mazowieckim | 06-200 Maków Mazowiecki, Duńskiego Czerwonego Krzyża 7 | ||
| woj. podkarpackie | ||||
| 29 | ZSZ | 37-450 Stalowa Wola, Eugeniusza Kwiatkowskiego 1 | ||
| 30 | pr | ZSZ w Pustkowie Osiedlu | 39-206 Pustków Osiedle 34 | |
| woj. pomorskie | ||||
| 31 | pr | ZSZ „Tokarnia” | 76-200 Słupsk, Garncarska 21 | |
| 32 | pr | ZSZ Nr 2 w Wejherowie | 84-200 Wejherowo, Jana III Sobieskiego 344 | |
| 33 | ZSZ Nr 4 w Słupsku | 76-200 Słupsk, Mieczysława Niedziałkowskiego 2 | ||
| 34 | Zespól Szkól samochodowych ZSZ Nr 12 w Gdańsku | 80-724 Gdańsk, Elbląska 54/64 | ||
| 35 | Zespół Szkół Mechanicznych ZSZ Nr 1 | 81-222 Gdynia, Morska 79 | ||
| 36 | Powiatowy Zespół Szkół Nr 2 | 83-400 Kościerzyna, Wybickiego 1 | ||
| 37 | pr | Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących | 83-330 Żukowo, Gdyńska 5 | |
| 38 | pr | Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych | 82-550 Prabuty, Szkolna 4 | |
| 39 | pr | Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 | 84-230 Rumia, Grunwaldzka 57 | |
| 40 | pr | ZSZ | 82-400 Barlewiczki, Barlewiczki 13 | |
| 41 | ZSZ im. mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala” | 83-200 Starogard Gdański, Paderewskiego 11 | ||
| 42 | pr | Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 3 | 84-200 Wejherowo, Budowlanych 2 | |
| woj. śląskie | ||||
| 43 | pr | ZSZ Izby Rzemieślniczej w Rybniku | 44-200 Rybnik, 3 Maja 18 | |
| 44 | pr | ZSZ Nr 1 w Pszczynie | 43-200 Pszczyna, Józefa Poniatowskiego 2 | |
| 45 | pr | ZSZ Nr 1 w Skoczowie | 43-430 Skoczów, Górecka 65 | |
| 46 | ZSZ Nr 2 Zespół Szkół Technicznych im. płk. Gwidona Langera | 43-400 Cieszyn, Frysztacka 48 | ||
| 47 | ZSZ Nr 9 | 44-122 Gliwice, Jana Kilińskiego 24a | ||
| 48 | ZSZ Nr 2 | 42-400 Zawiercie, Parkowa 7 | ||
| woj. świętokrzyskie | ||||
| 49 | pr | Niepubliczna ZSZ z Oddziałami Integracyjnymi ZDZ w Kielcach | 25-950 Kielce, Ignacego Paderewskiego 55 | |
| 50 | ZSZ w Łopusznie | 26-070 Łopuszno, Konecka 2 | ||
| woj. warmińsko-mazurskie | ||||
| 51 | ZSZ Nr 1 w Olsztynie | 10-224 Olsztyn, Aleja Wojska Polskiego 17 | ||
| 52 | pr | ZSZ Nr 1 w Zespole Szkół Zawodowych im. St. Staszica i Centrum Kształcenia Ustawicznego | 14-100 Ostróda, Kardynała Wyszyńskiego 2 | |
| 53 | ZSZ Nr 3 w Zespole Szkół Rolniczych im. W. Witosa w Ostródzie | 14-100 Ostróda, Stefana Czarnieckiego 69 | ||
| woj. wielkopolskie | ||||
| 54 | ZSZ Nr 1 im. Hipolita Cegielskiego w Złotowie | 77-400 Złotów, Norwida 10 | ||
| 55 | Zespół Szkół Technicznych i Hutniczych – ZSZ | 62-500 Konin, Kolska 1 | ||
| 56 | Zespół Szkół Zawodowych im. Władysława Sikorskiego – ZSZ | 62-400 Słupca, Mikołaja Kopernika 11A | ||
| 57 | Zespół Szkól Nr 5 im. Tadeusza Tańskiego | 73-110 Stargard, Śniadeckiego 4-6 | ||
| 58 | ZSZ Nr 2 w Wałczu | 78-600 Wałcz, Bankowa 13 | ||
pr –szkoły oznaczone w tabeli tym symbolem otwierają kierunek kierowca – mechanik od roku szkolnego 2017/18.
Kształcenie zawodowe w kierunku kierowca -mechanik przy odpowiednim zaangażowaniu MEN i przyszłych pracodawców mogłoby być bardzo dobrym rozwiązaniem problemu braku kierowców do pracy. Nie jest to jednak proste, gdyż na problematykę braków kadrowych w transporcie składa się wiele czynników. Potrzebne jest odpowiednie finansowanie, podstawa programowa dostosowana do realiów rynku, system praktyk, popularyzacja zawodu wśród młodzieży. Dobrym rozwiązaniem byłoby także wprowadzenie do szkól dla dorosłych zajęć przygotowujących do wykonywania zawodu kierowcy.
Źródła:
https://www.pwc.pl/pl/pdf/pwc-raport-rynek-pracy-kierowcow.pdf
„Kierowcy pilnie poszukiwani”, Polski Traker nr 6/2017, str. 52-53;
