Tranzyt to procedura, która pozwala na przemieszczanie z jednego do drugiego miejsca towarów niekrajowych znajdujących się na polskim obszarze celnym, niepodlegających w tym czasie należnościom celnym przywozowym i środkom polityki handlowej z zastosowaniem:
- dokumentów określonych przepisami prawa celnego
- karnetu TIR, gdy tranzyt rozpoczął się lub ma zakończyć poza polskim obszarem celnym lub dotyczy on przesyłem towarów, które mają zostać dostarczone na polskim obszarze celnym i które są przewożone wraz z towarami transportowanymi poza polski obszar celny
- karnetu ATA jako dokumentu tranzytowego.
W tym tekście omówimy szczegóły krajowej procedury tranzytowej, która może odbywać się między:
- Urzędami celnymi granicznymi, najczęściej wtedy kiedy towary przywożone z zagranicy są transportowane przez polski obszar celny, a miejsce ich dostarczenia znajduje się również za granicą,
- Urzędem celnym granicznym a urzędem celnym wewnętrznym, zwykle, gdy towary przywożone są z zagranicy do polskiego obszaru celnego jako miejsce przeznaczenia,
- Urzędem celnym wewnętrznym a urzędem celnym wewnętrznym granicznym, na ogół wtedy, gdy towary krajowe objęte procedurą wywozu lub uszlachetnienia są przemieszczane poza polski obszar celny,
- Urzędami celnymi wewnętrznymi w większości, gdy towary niekrajowe są przemieszczane prze polski obszar celny na przykład między składami celnymi.
Należy pamiętać, że każdy przewóz ładunku niekrajowego oraz towaru krajowego, który wcześniej został objęty procedura celną, musi zawsze odbyć się w procedurze tranzytu.
Samo rozpoczęcie procedury tranzytu polega na przedstawieniu w urzędzie celnym wyjścia ładunku zgłoszenia celnego na formularzach SAD, do którego powinny zostać dołączone wymagane przepisami dokumenty i zabezpieczenia na pokrycie należności celnych i podatkowych. Kiedy nastąpi zwolnienie towarów do tranzytu i wyznaczenie terminu dostarczenia przesyłki do urzędu celnego przeznaczenia, karta 1SAD pozostaje w urzędzie celnym wyjścia, natomiast karty 4, 5 i 7 SAD stanowią dokument tranzytowy i wraz z towarem są przewożone do urzędu celnego przeznaczenia.
Bardzo ważnym punktem podczas stosowania procedury tranzytu krajowego jest fakt, że nie można doładowywać ani wyładowywać towarów do przewożonej przesyłki. Wszystkie towary objęte są jednym zgłoszeniem celnym i w takiej formie muszą zostać dostarczone do urzędu celnego przeznaczenia. Jeśli natomiast istnieje potrzeba doładowania ładunku do przesyłki, wówczas należy zakończyć jedną procedurę tranzytową, a na dalszy odcinek trasy otworzyć nową operację tranzytową dla całości towaru lub nie zamykając pierwszej procedury otworzyć nową procedurę tranzytową dla doładowanego towaru. Trzeba pamiętać, że w jednym pojeździe można przewozić jedynie przesyłki objęte dwoma zgłoszeniami celnymi.
Zamknięcie procedury tranzytu może nastąpić w urzędzie celnym przeznaczenia, gdzie przedstawiane są towary oraz karty 4, 5 i 7 SAD.
Co ważne, zakończenie procedury tranzytu następuje dopiero, kiedy karta 5 SAD zostanie przesłana do urzędu celnego wyjścia, co pozwala na podjęcie decyzji o prawidłowym zakończeniu procedury i zwolnieniu zabezpieczenia. Jeżeli procedura tranzytu jest niezakończona, zabezpieczenie jest zatrzymane, aby w razie powstania długu celnego, jego kwota mogła być ściągnięta z zabezpieczenia.
Warto także wiedzieć, że urząd celny wyjścia może wszcząć postępowanie poszukiwawcze, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia objęcia towarów procedurą tranzytu nie zostanie mu przesłana karta 5 SAD. W przypadku, kiedy karta 5 zaginie, zakończenie procedury tranzytu może być potwierdzone dowodem alternatywnym (kserokopia karty 4 SAD potwierdzona przez Urząd Celny przeznaczenia za zgodność z oryginałem).
