Jak zadbać o prawidłową organizację całego procesu transportowego i które elementy są kluczowe?
Odpowiednie przygotowanie ładunków do przewozu a także do przeładunków i składowania jest kluczowym elementem służącym ochronie jakości i ilości powierzonego ładunku w procesach transportu i magazynowania. Towarami w procesie przemieszczania (a zwłaszcza problematyką bezpieczeństwa ładunków w transporcie) zajmuje się wyspecjalizowana dziedzina o nazwie ładunkoznawstwo.
Klasyfikacja transportowa ładunków
Towar od momentu nadania przez nadawcę do chwili odebrania go przez odbiorcę, określany jest mianem ładunku. W procesie przemieszczania i magazynowania ładunek ten narażony jest różne zmiany i uszkodzenia. Dlatego tak ważne jest zastosowanie właściwej techniki pakowania, ostrożne wykonywanie załadunku i wyładunku, odpowiednie ułożenie i unieruchomienie w środkach transportowych oraz zastosowanie stosownej technologii przewozu z zachowaniem właściwych warunków tego przewozu (tj. utrzymanie właściwej temperatury, wilgotności względnej powietrza, wentylacji itp).
Prawidłowa organizacja całego procesu, gwarantująca dostarczenie ładunku odbiorcy w stanie dobrym i nie uszkodzonym, wymaga od przewoźnika przede wszystkim określenia indywidualnych cech i własności, które posiada każdy ładunek (cechy fizyczne, chemiczne, fizykochemiczne lub biologiczne). Tylko w ten sposób przedsiębiorca będzie mógł dokonać wyboru odpowiedniej gałęzi i środka transportowego a także dobrać odpowiednie maszyny i urządzenia potrzebne podczas załadunku i wyładunku oraz ustalić sposoby zabezpieczenia ładunku w czasie przewozu (ewentualnie ubezpieczyć go) i uzyskać odpowiednią dokumentację.
Do najważniejszych cech i właściwości ładunków należy zaliczyć: budowę fizyczną, skład chemiczny, konsystencję, gęstość, temperaturę topnienia, krzepnięcia, wrzenia, wytrzymałość, plastyczność, sprężystość, twardość, wrażliwość, zawartość poszczególnych składników itp. Klasyfikację transportową ładunków można przeprowadzić na podstawie różnych kryteriów. Do najważniejszych z nich należą:
- Naturalna podatność transportowa (wrażliwości na czas transportu, wrażliwość na działanie energii mechanicznej, na wchłanianie obcych zapasów, na działanie wilgoci, na zmiany temperatury, na oddziaływanie światła, na wilgoć i temperaturę, możliwości uszkodzenia lub zniszczenia innych przedmiotów stykających się z ładunkiem lub znajdujących się w jego sąsiedztwie, podatności na rozsypywanie, rozlewanie i ulatnianie).
- Techniczna podatność transportowa (cechy zewnętrzne i właściwości wewnętrzne, np. gazy, płyny, ciała stałe).
- Podstawowe sposoby załadunku (napełnianie, nasypywanie, podnoszenie, wciąganie).
- Wielkość ładunków (drobne, całopojazdowe, ponadgabarytowe).
- Ekonomiczna podatność ładunku (mało, średnio i wysokowartościowe).
Uszkodzenie lub zniszczenie ładunku – jak się przed nimi bronić?
Jak już wspomniano wcześniej w procesie transportowym ładunek narażony jest na uszkodzenia i zniszczenia (ok. 30 proc. szkód powstaje na skutek uszkodzenia i zniszczenia ładunku). W największym stopniu za uszkodzenia i zniszczenia odpowiada:
- niewłaściwe rozmieszczenie i zabezpieczenie ładunków (ok. 30 proc. szkód),
- narażenia oddziałujące na ładunek podczas przewozu (ok. 30 proc. szkód),
- niewłaściwe opakowanie wyrobów (ok. 25 proc. szkód),
- niewłaściwie realizowana technologia robót ładunkowych (ok. 15 proc. szkód).
Aby zapewnić bezpieczeństwo przewożonego ładunku przede wszystkim bardzo ważna jest jakość jego opakowania, właściwe unieruchomienie (zabezpieczenie) ładunku oraz technika ładowania i zabezpieczania ładunków na środkach transportowych. Przy podejmowaniu decyzji transportowych należy uwzględnić też wielkość pojedynczych ładunków obejmującą takie parametry jak ciężar, objętość oraz skrajne wymiary poszczególnych sztuk. Te podstawowe rzeczy gwarantują połowę sukcesu na drodze do bezpieczeństwa towarów i wyeliminowania potencjalnych szkód.
Opakowania transportowe
Jeśli chodzi o opakowania nie można zapomnieć o informacjach umieszczonych na nich – znajdują się tam etykiety transportowe tj. znaki informacyjne, manipulacyjne oraz znaki niebezpieczeństwa, które charakteryzują dany ładunek, jego wrażliwość oraz informują o sposobie obchodzenia się z produktem w czasie transportu. Opakowanie powinno zostać dobrane tak, aby chronić przed ubytkami ilościowymi i jakościowymi; czyli zapewnić ochronę zawartości przed narażeniami mechanicznymi, klimatycznymi i biologicznymi w czasie transportu i przejściowego składowania towaru. Opakowaniom stawiane są określone wymagania. Do najważniejszych z nich należą: mała wrażliwość na zmiany temperatury, szczelność, odporność na korozję, trudna zapalność, stabilność formy, odporność na zderzenia, odporność na nacisk statyczny, odporność na rozrywanie, neutralność chemiczna, podatność na piętrzenie, odporność na wstrząsy, znormalizowane wymiary, łatwość manipulacji, podatność na tworzenie jednostek ładunkowych itp. Odpowiednio zaprojektowane i właściwie wykonane opakowanie transportowe jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania łańcucha dostaw.
Przy doborze odpowiedniego opakowania transportowego uwzględnić należy szereg wymogów:
- rodzaj towaru i jego podatność transportową,
- wartość towaru (im droższy towar, tym bezpieczniejsze i droższe opakowanie),
- rodzaj i czas trwania transportu,
- środki transportowe zastosowane do przewozu,
- wymagania kupującego sformułowane w kontrakcie,
- przepisy sanitarne.
Roboty ładunkowe
Statystyki dowodzą, że towar ulega uszkodzeniu bardzo często także podczas robót ładunkowych. Sposób wykonywania takich robót zależy przede wszystkim od: rodzaju ładunku, sposobu jego opakowania, rodzaju użytych środków transportowych, techniki przewozu ładunków specjalnych itp. Ważne jest też aby ładunek w środku transportowym ułożony był i zamocowany w taki sposób, aby nie mógł się przesuwać w kierunku podłużnym lub poprzecznym, a także przewracać podczas transportu. Rozmieszczenie ładunku na środkach transportowych powinno być takie, aby koła pojazdu były równomiernie obciążone. Niestety gros uszkodzeń spowodowane jest pośpiechem lub niedbalstwem pracowników. Podczas czynności manipulowania ładunkiem (przy rozładunku i załadunku) należy zatem zachować szczególną ostrożność. W niektórych obszarach (np. w magazynach) warto też zautomatyzować i zmechanizować czynności przeładowywania.
Podsumowując
Niezbędnym narzędziem umożliwiającym podejmowanie przez przewoźnika racjonalnych decyzji w organizowaniu przewozu, w planowaniu i analizie pracy jest właściwa klasyfikacja transportowa ładunków. Na podstawie tej klasyfikacji można zapewnić nie tylko odpowiednią ochronę przewożonemu artykułowi, ale także zagwarantować mu stosowne warunki składowania.
Informacja za: „Ładunkoznawstwo” Uniwersytet Szczeciński – konspekt.
Zapisz
