Procedura przyznania pozwolenia AEO w świetle Unijnego Kodeksu Celnego
Obowiązujący do tej pory Wspólnotowy Kodeks Celny i przepisy wykonawcze do niego od 1 maja 2016 r. zostały zastąpione Unijnym Kodeksem Celnym. Postanowienia UKC upraszczają przede wszystkim prawodawstwo celne, ujednolicają obsługę obrotu towarowego z zagranicą w całej UE, wprowadzają ułatwienia w zakresie procedur celnych, wdrażają obsługę procesów biznesowych w pełni elektronicznym środowisku oraz wspierają rzetelne i godne zaufania podmioty gospodarcze – upoważnionych przedsiębiorców AEO. W świetle Unijnego Kodeksu Celnego zmieniła się podstawa prawna regulująca właśnie instytucję upoważnionego przedsiębiorcy i przyznawania statusu AEO, który ma szczególne znaczenie dla przewoźników, spedytorów i agencji celnych, świadczących usługi związane z przewozem towarów na rzecz importerów i eksporterów.
Jakie zmiany zaszły w tym zakresie?
Instytucja upoważnionego przedsiębiorcy
Instytucja upoważnionego przedsiębiorcy (Authorised Economic Operator) została wprowadzona do porządku prawnego Unii Europejskiej w 2008 r. Status AEO mogą otrzymać przedsiębiorcy posiadający siedzibę w Unii Europejskiej, wiarygodni i wypłacalni, których organizacja, infrastruktura i stosowane zabezpieczenia systemów informatycznych oraz miejsc składowania towarów, czy odpowiednio środków transportu, zapewniają bezpieczeństwo miejsc i towarów oraz chronią przed nieuprawnionym dostępem.
Potwierdzeniem uzyskania przez przedsiębiorcę statusu upoważnionego przedsiębiorcy jest wydane przez organ Służby Celnej Świadectwo AEO.
Świadectwo AEO
Status upoważnionego przedsiębiorcy obejmuje następujące rodzaje pozwoleń:
- a) upoważniony przedsiębiorca w zakresie uproszczeń celnych, które umożliwia mu korzystanie z niektórych uproszczeń zgodnie z przepisami prawa celnego – AEOC; lub
- b) upoważniony przedsiębiorca w zakresie bezpieczeństwa i ochrony, które uprawnia do korzystania z ułatwień dotyczących bezpieczeństwa i ochrony – AEOS.
Można jednocześnie posiadać oba rodzaje pozwolenia AEOC/AEOS – organ celny wydaje w takiej sytuacji jedno łączne pozwolenie AEOF.
Świadectwo AEO wydawane jest na czas nieokreślony, wchodzi ono w życie piątego dnia po jego wydaniu i jest uznawane we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Posiadanie takiego świadectwa wiąże się z możliwością korzystania z uproszczeń określonych przepisami prawa celnego oraz ułatwień w zakresie kontroli celnej. Korzyści te obejmują: mniejszą liczbę kontroli dokumentów i kontroli fizycznych, priorytetowe traktowanie przesyłki w przypadku wytypowania do kontroli (przeprowadzenie kontroli poza kolejnością), wybór miejsca przeprowadzenia kontroli, uprzednie powiadomienie o wybraniu przesyłki do kontroli, szybszy i łatwiejszy dostęp do uproszczeń celnych oraz wyłączność na stosowanie niektórych uproszczeń celnych, uznawanie statusu AEO w całej UE oraz w krajach partnerskich, ułatwienia w procesie ubiegania się o status zarejestrowanego agenta, znanego nadawcy i uznanego nadawcy. Służba Celna w Polsce dodatkowo przyznała szereg dodatkowych uprawnień przedsiębiorcom posiadającym status AEO.
Zmiany dla przedsiębiorców w 2016r.
Z dniem 1 maja 2016 r. zaczął obowiązywać Unijny Kodeks Celny a wraz z nim weszły w życie zmiany dotyczące przyznawania statusu upoważnionego przedsiębiorcy AEO. Najistotniejszą zmianą z punktu widzenia przedsiębiorcy jest dodanie nowego kryterium dla wnioskującego o pozwolenie AEOC – standardy kompetencji lub kwalifikacji zawodowych. Zmianie uległo też kryterium przestrzegania przepisów prawa poprzez rozszerzenie o przepisy prawa podatkowego oraz brak skazania za poważne przestępstwo karne związane z działalnością gospodarczą wnioskodawcy. Co ważne AEO nie jest już certyfikatem (jak było do tej pory) lecz pozwoleniem. Dzięki tej zmianie przewoźnik może odwołać się od decyzji organu, jeśli ten odmówi jego wydania.
Kryteria i warunki jakie powinna spełniać osoba ubiegająca się o uzyskanie statusu AEO określone zostały dokładnie w art. 39 UKC i obejmują one:
- a) przestrzeganie przepisów prawa – brak poważnego naruszenia lub powtarzających się naruszeń przepisów prawa celnego i przepisów podatkowych, w tym brak skazania za poważne przestępstwo karne związane z działalnością gospodarczą wnioskodawcy;
- b) odpowiedni system zarządzania ewidencjami – wykazanie przez wnioskodawcę, iż posiada wysoki poziom kontroli swoich operacji i przepływu towarów zapewniony poprzez system zarządzania ewidencją handlową oraz – w stosownych przypadkach – transportową co umożliwia przeprowadzanie właściwych kontroli celnych;
- c) wypłacalność finansową – wypłacalność, którą uznaje się za udowodnioną, gdy wnioskodawca ma dobrą sytuację finansową pozwalającą mu na wypełnianie zobowiązań, stosownie do rodzaju prowadzonej przez niego działalności gospodarczej;
- d) standardy kompetencji lub kwalifikacji zawodowych w odniesieniu do AEOC – spełnienie praktycznych standardów w zakresie kompetencji lub kwalifikacji zawodowych bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością;
- e) standardy bezpieczeństwa i ochrony w odniesieniu do AEOS – odpowiednie standardy bezpieczeństwa i ochrony, które uznaje się za spełnione, gdy wnioskodawca wykaże, że utrzymuje odpowiednie środki mające na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa i ochrony międzynarodowego łańcucha dostaw, w tym w obszarze odnoszącym się do integralności fizycznej i kontroli dostępu, procesów logistycznych, procesów związanych z postępowaniem z określonymi rodzajami towarów, w obszarze odnoszącym się do personelu oraz w obszarze identyfikacji partnerów handlowych.
Uwaga!!! Certyfikaty AEO wydane przed 1 maja 2016 r. zostaną objęte ponowną kontrolą ze strony urzędu celnego. Maksymalny termin na przeprowadzenie ponownej oceny – 1 maja 2019 r.
Podsumowując
Upoważniony przedsiębiorca to przedsiębiorca, który jest wiarygodny w całej Wspólnocie w zakresie swoich operacji celnych i w związku z tym przysługuje mu prawo do uzyskania korzyści na obszarze tejże wspólnoty. Przedsiębiorca ten po spełnieniu przewidzianych przepisami prawa warunków i kryteriów może uzyskać jedno ze świadectw AEO (warunki i kryteria te wskazane zostały w Unijnym Kodeksie Celnym). Organy celne po wydaniu przedsiębiorcy świadectwa AEO monitorują spełnianie przez przedsiębiorcę warunków i kryteriów do uzyskania i posiadania statusu upoważnionego przedsiębiorcy oraz odpowiednio reagują w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości.
