Mediacja gospodarcza – alternatywna forma rozwiązywania sporów w branży transportowej
Mediacja to najlepszy sposób na osiągnięcie porozumienia między stronami konfliktu bez udziału sądu. Metoda ta jest zdecydowanie lepsza i tańsza od prowadzenia długotrwałych procesów cywilnych między przedsiębiorstwami, a także pozwala na zachowanie korzystnego wizerunku i dobrych relacji z partnerami biznesowymi. Również w branży TSL mediacja staje się coraz bardziej popularną formą rozwiązywani sporów. Warto już na etapie zawierania umowy z kontrahentem wprowadzić do warunków kontraktu zapis, który będzie informował o tym, że w przypadku powstania sporu, strony w pierwszej kolejności będą go rozwiązywały w drodze mediacji (tzw. klauzula mediacyjna).
- Czym jest mediacja?
- Rola mediatora
- Postępowanie mediacyjne
- Podsumowując
Prowadzenie działalności transportowej choć bardzo opłacalne, niesie ze sobą także duże ryzyko. Wynika ono przede wszystkim z różnorodności umów handlowych i przepisów stosowanych w różnych krajach, częstej konieczności współpracy z nieznanymi kontrahentami i długich terminów płatności. W branży TSL nikt nie jest w stanie zapewnić stuprocentowej gwarancji owocnych interesów; zwłaszcza jeśli chodzi o zapłatę za wykonane usługi. Brak terminowej zapłaty za faktury transportowe powoduje, że przewoźnik może stracić płynność finansową, a nierzadko zmuszony jest do zamknięcia firmy. Często do konfliktów dochodzi także w związku z niezrozumieniem postanowień umownych, niewykonaniem lub niewłaściwym wykonaniem usługi.
W wielu przypadkach niestety spory między przedsiębiorcami mają swój finał w sądzie. Proces sądowy jednak jest zazwyczaj długotrwały, kosztowny, stresujący, nie pozwala stronom na zrozumienie istoty problemu i nie zawsze prowadzi do właściwego rozstrzygnięcia. Do tego partnerzy biznesowi tracą poprawne stosunki, często zrywają ze sobą dobre relacje, co może mieć konsekwencje w dalszych działaniach tychże firm.
Na szczęście istnieją inne, lepsze sposoby na wypracowanie kompromisu i jednocześnie dające szansę na kontynuowanie biznesu.
1. Czym jest mediacja?
Mediacja to alternatywny sposób rozwiązywania konfliktów i sporów w sprawach cywilnych i handlowych, których charakter zezwala na brak angażowania sądu. Pojednawcze działanie poza sądem wynika z polskich przepisów prawnych. Idea mediacji pojawiła się po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie w 1991 r. (ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych). Instytucja mediacji zaistniała w sprawach cywilnych w Polsce na dobre od 2005 r. (Kodeks postępowania cywilnego). Jeśli chodzi o przedsiębiorców upowszechnienie wykorzystywania mediacji w sprawach cywilnych nastąpiło w 2015 r. wraz z przyjęciem ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów. W krajach zachodnich tradycja mediacji jest bardzo długa; przedsiębiorcy często korzystają z jej zalet.
Mediacja daje bowiem szansę na rozmowę, próbę zrozumienia racji przeciwnika i doprowadzenia do ugodowego i satysfakcjonującego rozwiązania konfliktu. Nie bez znaczenia jest to, że mediacja jest dziesięciokrotnie tańsza od sporu sądowego. Najważniejszą zaletą mediacji jest jednak to, że strony mogą budować pozytywne relacje w przyszłości.
Cechą mediacji jest:
- prostota procedur,
- szybkości postępowania,
- oszczędność pieniędzy,
- bezstronność mediatora,
- neutralność,
- poufność,
- szczera rozmowa,
- niski koszt,
- dobrowolność,
- akceptowalność obu stron,
- brak złego rozgłosu,
- utrzymanie współpracy między stronami.
O skorzystaniu z mediacji decydują dobrowolnie zwaśnione strony. Strony same wybierają technikę rozwiązania sporu. Mediację można prowadzić przed wszczęciem postępowania sądowego, w jego trakcie (na podstawie postanowienia sądu) a nawet po zakończeniu postępowania. Strony mogą zrezygnować z udziału w mediacji na każdym etapie postępowania mediacyjnego.
2. Rola mediatora
Mediacja jako alternatywny sposób rozwiązywania konfliktów wymaga jednak udziału osoby trzeciej o właściwych kwalifikacjach – mediatora. Mediator to postać niezwykle istotna w procesie mediacji. Jest on bezstronny, neutralny wobec stron i konfliktu, wspiera negocjacje, usprawnia komunikację, łagodzi napięcia i pomaga w dojściu do porozumienia. Ponadto mediator zachęca do nawiązania dialogu oraz unikania konfrontacji. Mediator nie może narzucać stronom własnych propozycji rozwiązania konfliktu czy sporu. Mediatora wybierają strony albo wyznacza go sąd.
W sprawach cywilnych i handlowych mediatorem może być każda osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych i w pełni korzystająca z praw publicznych. Ponadto osoba ta musi mieć ukończone 26 lat, nie może być karana za przestępstwo umyślne oraz musi posiadać odpowiednią wiedzę, doświadczenie i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji. Warto zadbać o to, aby sporem z danej dziedziny prawa gospodarczego zajmował się specjalista z tej dziedziny – w przypadku branży TSL powinna być to osoba posiadająca kompetencje z zakresu prawa transportowego i być zaznajomiona z działaniem biznesu transportowego. Odpowiednie kwalifikacje mediatora zwiększają bowiem szansę na szybkie rozwiązanie sporu.
Listy mediatorów są publikowane na stronach internetowych sądów, organizacji pozarządowych, organizacji zawodowych i uczelni, będącymi ośrodkami mediacyjnymi. Informacje o mediatorach można także znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości www.ms.gov.pl.
3. Postępowanie mediacyjne
Po wyrażeniu woli stron o wszczęcie mediacji i złożeniu zgodnego wniosku o przeprowadzenie mediacji (zazwyczaj telefonicznie lub mailowo) ustalany jest niezwłocznie termin i miejsce spotkania informacyjnego w porozumieniu ze stronami sporu. Na tym etapie zazwyczaj następuje wybór osoby mediatora (strony mogą określić go jednak wcześniej). Mediator ustala harmonogram działania i terminy sesji mediacyjnych. Zwykle mediacja wymaga zaledwie kilku posiedzeń. W tym czasie strony prezentują swój punkt widzenia, swoje oczekiwania, nawiązują dialog, próbują znaleźć najkorzystniejsze rozwiązanie i podjąć próby ugodowego zakończenia sporu. Są to sesje wspólne. Niekiedy mediacja ma postać pośrednią – mediator spotyka się z każdą ze stron osobno. Są to wówczas sesje indywidualne.
Strony zawierają ugodę, gdy jest to dla nich korzystne. Z przebiegu mediacji sporządzany jest protokół, w który wpisuje się wynik mediacji. Koszty mediacji pozasądowej określają strony konfliktu wraz z mediatorem na etapie podpisywania umowy mediacyjnej. Na wysokość wynagrodzenia mediatora nie może mieć wpływu wynik negocjacji.
Nie ma konieczności zatwierdzenia ugody przez sąd. Szacuje się, że prawie 80% ugód mediacyjnych jest wykonywanych dobrowolnie. Aby jednak ugoda zawarta przed mediatorem mogła uzyskać moc prawną wymagane jest złożenie wniosku o zatwierdzenie ugody przez sąd i nadanie jej klauzuli wykonalności. Wówczas tak ugoda wywołuje takie same skutki, jakby strony zawarły ją przed sądem i może być egzekwowana przez komornika.
4. Podsumowując
Mediacja ma na celu wypracowanie kompromisu i ugodowego załatwienia sporu, a nie ustalenie, kto ma rację w sporze. Strony konfliktu są w tym procesie równouprawnionymi partnerami w rozmowie i same są odpowiedzialne za wynik mediacji. Zastosowanie mediacji jest możliwe we wszystkich sprawach, w których prawo dopuszcza zawarcie ugody. W przypadku przedsiębiorstw stosuje się mediację gospodarczą.
Mediacja ma wiele zalet. Jeśli chodzi o branżę transportową, mediacja gospodarcza jest najlepszym sposobem zawarcia ugody na różnych polach działalności; także tych powstałych na arenie międzynarodowej. Przede wszystkim zwiększa ona gwarancję usunięcia na stałe konfliktu powstałego między kooperantami oraz daje przedsiębiorcom szansę na utrzymanie lub odbudowanie wzajemnych relacji i kontynuowanie biznesu. Dodatkowo jest ona szybsza i zdecydowanie tańsza od postępowania sądowego. Niestety w Polsce wciąż zbyt niska jest jeszcze świadomość mediacji i jej niewątpliwych korzyści. Miejmy nadzieję, że wkrótce to się zmieni i rodzimi przedsiębiorcy będą wykorzystywać to narzędzie do rozwiązywania ewentualnych sporów w biznesie.
Zapisz
